Dit afgelopen jaar is het in mijn praktijk het 2 keer voorgekomen dat iemand een kankergezwel aan de lip kreeg. In het eerste geval ging het om een plaveiselcelcarcinoom dat 2 jaar geleden begon als een wondje dat maar niet over ging. Het wondje werd een korstje dat na enige tijd verdween en het wondje kwam weer terug. Zelfs na behandeling met lichttherapie zat het wondje er na een jaar gewoon weer. Na 1,5 jaar heeft mijn klant op mijn aandringen het weefsel weg laten snijden. Ze was er gelukkig op tijd bij en er is een klein litteken achter gebleven dat goed te behandelen en camoufleren is.

De andere klant had een aktinische keratose, een (goed)aardig voorstadium van huidkanker. Dit was veroorzaakt door langdurig en veelvuldig buiten werken zonder UV bescherming, echter wel flink veel lipbalsem (zoals Labello) gebruikt.

Lipbalsem in de vorm van Labello sticks (of andere merken, ik richt mij heus niet tot een soort in het bijzonder) bestaat meestal uit minerale oliën (zoals paraffine, vaseline, lanoline, petrolatum ed.) die de huid door middel van een filmlaagje afsluiten. Na blootstelling aan zon en UV licht gaat de huid zweten en de vochtdruppeltjes op de lippen werken als een vergrootglas. Hierdoor heeft UV straling vrij spel en kan diepe schade aanrichten. Deze klant kreeg een cytostatica crème mee naar huis om de huid lokaal te behandelen en verder gebruik van lipbalsem is afgeraden.

In de opleiding Dermatologie voor schoonheidsspecialist die ik bij U-Consultancy volgde, heb ik duidelijke criteria geleerd om deze en andere huidaandoeningen te herkennen als zijnde “pluis” of “niet pluis”. In het laatste geval verwijs ik altijd door naar de huisarts.

Daarnaast maak ik altijd foto’s voor mijn klantdossier en monitor ik die samen met de klant om de zoveel tijd om te kijken of er verschillen zijn ontstaan. Zo kwam het dat mijn klanten uit de inleiding in een vroeg stadium bij de huisarts zaten en de schade beperkt is gebleven.

De 3 belangrijkste soorten huidkanker zijn:

• Basaalcelcarcinoom (BCC) 75-80% van de gevallen
• Plaveiselcelcarcinoom (PCC) 10 %
• Melanoom (kwaadaardige moedervlek) 10%

In stadia daarvoor bevinden zich de benigne/goedaardige en premaligne/kwaadaardige huidafwijkingen. Een voorbeeld van een premaligne huidafwijkingen die ik de laatste jaren regelmatig te zien krijg is de eerder genoemde aktinische keratose. Dit zijn droge, rode en ruw schilferende plekjes die niet vanzelf weg gaan en kunnen ontaarden in maligne (kwaadaardige) plaveiselcelcarcinoom.

Hoe ontstaat het?

Huidkanker ontstaat in de basaalcellaag door aanleg, veroudering en externe factoren als UV licht.

• Het basaalcelcarcinoom komt het meeste voor en vaak op zonblootgestelde gebieden zoals het gezicht en de behaarde hoofdhuid. Dit soort plekken groeit langzaam en kan uitzaaien in 5 % van de gevallen. Op de gezicht- en hoofdhuid neemt de kans op uitzaaiingen echter tot 20% toe. Mits tijdig behandeld heeft BCC een uitstekende prognose.
• Het plaveiselcelcarcinoom komt minder vaak voor, zaait ook in 5% van de gevallen uit en heeft, afhankelijk van locatie en grootte een gunstige prognose.
• Een melanoom is een kwaadaardige pigment (moeder)vlek en komt ook minder vaak voor. Er is een piek waar te nemen tussen 40-50 jaar en 5-10% is familiair. Een melanoom ontstaat in korte tijd en groeit snel boven het huidoppervlak uit. Het wordt altijd door middel van incisie met een ruime veilige marge omheen weggesneden. Ik heb mij door een dermatoloog laten vertellen dat bij melanomen van 1-2 mm de 5 jaar overlevingskans op dit moment tussen de 100 en 90% is. Bij melanomen groter dan 4 mm daalt dit al naar 50%. Tijdig waarnemen en een arts bezoeken is mijn advies.

Ik verwijs verdachte plekken dus altijd door naar de huisarts. Hij of zij verwijst weer door naar kliniek of dermatoloog of haalt de plekken zelf weg door middel van bevriezing met stikstof of door het lokaal aanbrengen van cytostatica crème zoals Efudix. In andere gevallen wordt door middel van incisie (snijden) een stukje huid weggenomen en het weefsel wordt in het laboratorium onderzocht. Er wordt altijd met een veilige marge van 0,5 – 1 cm om de aangedane plek gesneden, dit om te zorgen dat de snijvlakken “schoon” zijn. Dat kan in het gezicht oplopen tot een flink litteken. Het is dus ontzettend belangrijk om er tijdig bij te zijn! Ik zie daar als huidexpert een taak weggelegd om hierin een preventieve en doorverwijsfunctie in te nemen.

UV bescherming ook op de lippen

Natuurlijk heeft de huid zonlicht nodig om vitamine D aan te maken. Een kwartiertje zonlicht per dag is al voldoende voor het lichaam om via fotosynthese vitamine D aan te maken. De rest van de dag de huid beschermen tegen UV straling is de beste preventieve manier om de kans op huidkanker te beperken. Daarnaast biedt een UV-beschermingsfactor van minimaal 20 ook bescherming tegen huidveroudering, want zoals we gelezen hebben; de zon vormt de grootste bron van veroudering. UV factor biedt dubbele bescherming dus tegen huidkanker en veroudering!

Wist je trouwens dat 50% van de DNA schade wordt opgelopen voor het 18^e levensjaar? Bescherm jonge kinderen dus met de hoogste factor tegen UV straling of houdt ze door middel van een t-shirtje en petje uit de zon.

Als ik over de UV creme’s begin te praten, hoor ik mijn klanten vaak zeggen dat zij het in Nederland tijdens het herfst en winterseizoen niet nodig vinden om de huid tegen UV-straling te beschermen. Maar ook op bewolkte dagen en in de herfst en winter is er UV straling. Tijdens skivakanties is de straling op grote hoogte gereflecteerd door witte sneeuw juist extra schadelijk. Goed beschermen dus, ook in de sneeuw en op bewolkte dagen. En ja, ook op de lippen.

Dus

Denk om je gezondheid en laat je vlekjes en plekjes regelmatig controleren door een huidexpert. Denk niet dat het vanzelf wel overgaat maar neem tijdig maatregelen of laat mij eens naar je huid kijken. Ik sta je graag met raad en daad bij in het voor- en nabehandelingstraject.